Τεχνική: Λάδι σε ξυλοτέξ

Έτος: 1962-69

Σκοτεινό, συνεσταλμένο το έδαφος αυτής της εικαστικής ανάκλησης της ακραίας φρίκης, περιέχει αγχόνες που υψώνονται υπεροπτικά καγχάζουσες ζητώντας να «γεωμετρήσουν» με θάνατο τον ουρανό και τη γη, κατακόρυφα (διαχρονικά) και οριζόντια (συγχρονικά), συνδέοντας ή καταργώντας- τα όρια χρόνου – χώρου και κάθε ακολουθία κανονική με τις διαγώνιες δοκούς τους, «στηρίγματα» και «εγγυητές» του βίαιου θανάτου.

Οι φωτεινότερες πινελιές παρουσιάζουν φωτιές και ωχρή, άγονη, καμένη γη. Σύμβολα αυτής της απύθμενης ανθρώπινης έκλυσης του πολέμου, ανεξάρτητα από την «εξέλιξη των μέσων διεξαγωγής του». Ανάμεσα στα σύμβολα της αγριότητας, διακρίνονται, σκοτεινές, σκιώδεις, ανθρώπινες μορφές, αλλόφρονες, πανικόβλητες στην κίνησή τους.
Αιφνίδια, αν και δεσπόζον, στην δεξιά πλευρά του πίνακα, επιζωγραφισμένο στο ζοφερό φόντο, προβάλλει ένα άνθος, «χτισμένο» από ψυχρό φως. Μία κάθετη γραμμική φόρμα σπειροειδής από τη βάση της, που συνεχίζει σε ευθεία και καταλήγει αιχμηρή, έχει διεισδύσει διαπεραστικά καθ’ όλο το ύψος του, αυτό το «άνθος», εκτινασσόμενη, τέλος έξω από την κύρια φόρμα του. Δεν είναι τόσο ύπερος, όσο είναι πηνίο ηλεκτρικό, ηλεκτροφόρο σύρμα ή κύμα κάποιας δηλητηριώδους ακτινοβολίας – πριν από τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, ήταν τα φωτοβόλα χημικά όπλα, και μετά… οι πόλεμοι ως εικόνες εορταστικών πυροτεχνημάτων.

Το «άνθος» είναι παραδόξως (;) η κεντρική θεματική μορφή στον πίνακα – αναφορά στο υπέρτατο κακό. Τείνει, εξ άλλου, να καλύψει – σαν προπέτασμα, εκτός των άλλων – τα προφανή εμβλήματα του φόντου, όχι μόνον με το μέγεθος και την λευκάζουσα απόχρωσή του, αλλά και διαχέοντας ένα πέπλο ακτινοβολίας, κρύβοντας την αφόρητη αλήθεια με ψεύτικη, τεχνητή λαμπρότητα, που δεν είναι παρά μέσα αποπλάνησης των μαζών, ώστε με φανατισμό να βαδίσουν στη σφαγή.

Η θέση κυρίως του άνθους, υποβάλλει άμεσα την έννοια του μέλλοντος: από την καταστροφή κάτι γεννιέται, υπόσχεται. Κάτι που φαίνεται πρόθυμο, έτοιμο να γεννήσει επίσης, «κάτι». Που μια πρώτη, αισιόδοξη ή αφελής ματιά θα το έλεγε κρίνο: συνεκδοχικά, λοιπόν, μία τέτοια εκτίμηση, θα οδηγούσε στην προσδοκία ενός ωραίου ευφορικού μέλλοντος, παρά το οδυνηρό αίτιο του – ή, ίσως, χάρις σε αυτό.

Αλλά η δεύτερη ματιά , αποκαλύπτει τα αντίθετα:
Πρόκειται για ένα «άνθος του φακού», αιτία – δηλαδή προηγούμενο – και αποτέλεσμα – δηλαδή επόμενο- του πολέμου. Ο πόλεμος είναι το κακό σαν αποτέλεσμα – διαχρονικά. Παρουσιάζεται σαν συγχρονία των βιωμάτων του μέσω της υφής αυτού του δηλητηριώδους «άνθους» με τη μορφή αιδοίων σε συνουσία ή, επίσης, αιδοίου σε τοκετό ενός τερατικού, βιομηχανικού/ τεχνολογικού γεννήματος. Το φως που το σχηματίζει και θέλει να κυριέψει τον κόσμο καταστρέφοντάς τον, αντιστοιχείται στη ραδιενεργή «λάμψη» ή άλλα παρεμφερή, που παραπέμπουν στο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο! Αυτήν την ψυχρή, δολοφονία της ζωής για ένα και μόνο λόγο την επικράτηση του Γερμανικού Ιμπεριαλιστικού «μοντέρνου κόσμου» έναντι των ανταγωνιστών του. Θα μπορούσε να γίνει και αντίστροφα η αρχή: το άνθος του κακού φυτρώνει και θεριεύει στον πάγο της Εξουσίας που η εξάπλωση των «συμφερόντων» της είναι ανεξέλεγκτη, αντίπαλη κάθε αξίας πέρα από την μεγαλομανιακή παράκρουση, που δεν γνωρίζει τα όρια του Αληθινού…

Μαρία Σίδερη 3/10/2016